สิ่งแวดล้อมของสังคมพิการ จุดประกาย...ขับเคลื่อนกลไกเอื้อชีวิตผู้พิการ

หมวดหมู่ : ทั่วไป, กรุงเทพฯ,

อ่าน : 368
สสส. VOV Award มูลนิธิด้วยกัน
สิ่งแวดล้อมของสังคมพิการ จุดประกาย...ขับเคลื่อนกลไกเอื้อชีวิตผู้พิการ

               “วิธีการส่งเสียงที่ดีที่สุด คือการสร้างความเป็นเพื่อน ระหว่างคนพิการและไม่พิการ ก่อนที่ผมจะมาทำเรื่องคนพิการ ผมไม่เคยสนใจเรื่องคนพิการ แม้ว่าจะเห็นเขามาประท้วงเรียกร้องสิทธิต่างๆ เพราะคิดว่าไม่ใช่เรื่องของเรา แต่วันหนึ่งเรามีเพื่อนเป็นคนพิการสักคน เราจะรู้สึกว่าปัญหานั้นเกิดขึ้นกับเพื่อนเรา”

    เสียงบอกเล่าที่ทรงพลังของ นายฉัตรชัย อภิบาลพูนผล ประธานมูลนิธิด้วยกันเพื่อคนพิการและสังคม ผู้ได้รับรางวัล บุคคลขวัญใจประชากรเฉพาะกลุ่ม ในงาน VOV Award” การประชุมวิชาการและแลกเปลี่ยนเรียนรู้ เสียงที่คนอื่นไม่ได้ยิน : ประชากรกลุ่มเฉพาะ ครั้งที่ 2

    เพราะ“ไม่ถูกเลือก” จึงจุดประกาย

    “ต่อ หรือ ฉัตรชัย” ชายผู้อุทิศตนให้กับผู้พิการ ได้เล่าย้อนกลับไปถึงตอนที่กำลังเรียนอยู่ว่า ตนเป็นเด็กเนิร์ดที่เพื่อนๆ ก็หวังลอกการบ้าน แต่กลับกันคือ ไม่เก่งกีฬา ทำให้ถูกผลักไปอยู่ในลำดับท้ายๆ ที่เพื่อนจะชวนไปเล่นด้วยกัน ทำให้ตนเข้าใจถึงความรู้สึก “การไม่ถูกเลือก” เหตุการณ์นี้สร้างบาดแผลในใจ แต่ก็ทำให้กลับมานึกถึงผู้พิการที่มักจะเป็นตัวเลือกสุดท้ายของสังคม จนตัดสินใจสมัครเป็นจิตอาสา ที่โรงเรียนสอนคนตาบอด กรุงเทพมหานคร เมื่อ 15 ปีก่อน

    ตนได้คลุกคลีกับผู้พิการทางสายตาที่ทำให้ เห็นว่าปัญหาที่เกิดขึ้น ไม่ใช่ความบกพร่องทางร่างกาย แต่เป็นเรื่องอุปกรณ์การเรียนการสอน สำหรับผู้พิการที่ยังไม่มีประสิทธิภาพเพียงพอ ขณะที่การศึกษาเป็นเรื่องสำคัญมากโดยเฉพาะในผู้พิการ จะเกี่ยวข้องกับโอกาสในชีวิตที่จะเกิดขึ้นด้วย จึงเป็นที่มาของการทำอุปกรณ์เพื่อผู้พิการทางสายตาอันแรก คือ “เล่นเส้น” จากความเชื่อแม้จะตามองไม่เห็น แต่ไม่ได้แปลว่าวาดรูปไม่ได้ ออกแบบให้การวาดรูปแบบเป็นเส้นนูน เรียนรู้ผ่านการสัมผัสด้วยมือแทนดวงตา ทำให้เด็กๆ วาดรูป เรียนศิลปะ หรือแม้กระทั่งเรียนคณิตศาสตร์ได้

    สภาพแวดล้อมที่พิการไม่ใช่บุคคล

    “ผมเปลี่ยนมุมมองความคิด จริงๆ แล้วปัญหาความพิการไม่ใช่ปัญหาเชิงบุคคล แต่เป็นปัญญาเชิงสภาพแวดล้อม” นายฉัตรชัย กล่าวพร้อมเปรียบเทียบให้เห็นภาพว่า หากเราไปต่างประเทศแล้วพูดภาษาท้องถิ่นไม่ได้ ก็ต้องใช้ภาษามือแทนเหมือนผู้พิการทางการได้ยิน หรือถ้าต้องอยู่ในห้องมืดสนิท มองอะไรไม่เห็นนั่นก็ไม่ต่างจากผู้พิการทางสายตา ดังนั้น ปัญหาความพิการ ไม่ได้แก้ที่ตัวบุคคล แต่ต้องปรับให้สภาพแวดล้อมรอบๆ เอื้ออำนวย เพื่อให้ผู้พิการใช้ชีวิตเป็นส่วนหนึ่งของสังคมได้

    อย่างไรก็ตาม ได้สังเกตพบว่าปัญหาที่เกิดขึ้นกับผู้พิการทางสายตาคือ “ความอ้วน” เนื่องจากการขยับร่างกายน้อยและขาดการออกกำลังกาย จึงได้ขอรับการสนับสนุนจาก สสส. จัดกิจกรรมวิ่งสร้างประสบการณ์ร่วมกันระหว่างผู้พิการและผู้ที่ไม่ได้พิการขึ้นครั้งแรก เมื่อปี 2559 ภายใต้ชื่อโครงการ “วิ่งด้วยกัน” ให้เราทุกคนเกิดความเป็นเพื่อนกัน มีความเข้าใจกัน ตระหนักถึงผู้พิการมากขึ้น

    ภูมิใจที่ได้ลงมือทำเพื่อสังคม

    จนกระทั่ง 3 ปีก่อน “มูลนิธิด้วยกัน” ได้เกิดขึ้นมาภายใต้แนวคิดสร้างความเป็นเพื่อนกับผู้พิการที่เราสามารถทำกิจกรรมด้วยกันได้ ที่มีสมาชิกมากกว่า 2,000 คนในปัจจุบัน นายฉัตรชัย ย้อนความถึงวิธีการส่งเสียงจากผู้พิการเพื่อให้สังคมได้ยิน ว่า หากเรามองว่านั่นเป็นเสียงที่เกิดจากเพื่อนของเรา ปัญหาที่เกิดขึ้นกับเพื่อนของเรา ว่าทำไมเราถึงไปดูหนังกับเพื่อนที่พิการทางสายตาไม่ได้ ทำไมเราจะไปร้านอาหารกับเพื่อนที่พิการด้านการเคลื่อนไหวไม่ได้ เหล่านี้จะทำให้เราลุกขึ้นมาเรียกร้องเพื่อเพื่อนของเรา

    การสร้างความตระหนักรู้ในปัญหาของผู้พิการ คือ การเป็นเพื่อน สิ่งนี้จะทำให้คนในสังคมนึกถึงผู้พิการเป็นลำดับแรกๆ อย่างแอพพลิเคชั่น “พรรณนา” ที่ตนออกแบบมาเพื่อให้ผู้พิการสามารถดูหนังได้โดยไม่ต้องเหมาโรงหนัง สามารถเข้าไปนั่งดูในแถวหน้าสุดได้โดยที่มีคนตาปกตินั่งอยู่ร่วมกัน

    “สิ่งเหล่านี้ทำให้ ตัวเองภูมิใจที่ได้ลงมือทำอะไรเพื่อผู้พิการและเปลี่ยนให้สังคมสามารถอยู่ร่วมกับผู้พิการได้ อย่างโครงการวิ่งด้วยกัน ก็เป็นแนวคิดที่หลาย ๆ องค์กรนำไปปรับใช้ รวมถึงในต่างประเทศด้วย ไม่ว่าจะบัลแกเรีย ประเทศในยุโรปและแอฟริกา” ฉัตรชัย กล่าว 

    สสส.ช่วยขับเคลื่อนงานได้เร็ว-รูปธรรม

    นายฉัตรชัย อธิบายถึงมุมมองของสังคมต่อประชากรกลุ่มเฉพาะที่ยังถูกมองเป็น “ภาระสังคม” ว่า ที่เป็นภาระเพราะสังคมไม่เปิดโอกาสให้เขาได้เป็นส่วนหนึ่งของสังคม ไม่ได้ออกแบบสังคมมาให้รองรับกับประชากรกลุ่มเฉพาะนี้ ทว่าการแก้ไขปัญหาคงไม่ใช่การไปเลี้ยงให้เขาอยู่ไปเรื่อยๆ แต่ต้องเป็นการแก้ให้สังคมอยู่ร่วมกับเขาได้โดยที่ไม่เป็นภาระ

    “เสียงที่สังคมได้ยินจากผู้พิการ จริงๆ ทุกคนก็ร่วมกันแก้ปัญหาให้พวกเขาได้ เพียงคุณนึกว่าหากจะทำอะไรซักอย่าง ผู้พิการสามารถเข้าถึงได้หรือไม่ รวมถึงคำนึงว่าถ้าคุณมีบริษัท ผู้พิการทำงานร่วมกับคุณได้หรือไม่ ทำเพียงเท่านี้ก็เพียงพอแล้ว ไม่ต้องไปบริจาคเงิน เลี้ยงอาหารกลางวัน” นายฉัตรชัย กล่าว

    ที่สำคัญการได้ทำงานร่วมกับ สสส. ซึ่งเป็นหน่วยงานใหญ่ๆ ที่ดูแลเรื่องสุขภาพของสังคมอย่าง ทำให้แนวคิดของตนถูกขับเคลื่อนได้อย่างรวดเร็วและเห็นเป็นรูปธรรม โดยตั้งแต่วิ่งด้วยกันครั้งแรกที่ได้ร่วมงานกับ สสส. ก็เป็นต้นแบบที่ทำให้งานวิ่งอื่นในประเทศ หันมาสนใจผู้พิการ และยังทำให้ผู้จัดกิจกรรมอื่นๆ ได้ออกแบบให้ทำด้วยกันได้

    ท้ายที่สุด “ฉัตรชัย” ย้ำว่า มูลนิธิด้วยกัน มีเป้าหมายตั้งขึ้นมาเพื่อ “ปิด” เพราะตนต้องการให้สังคมสามารถขับเคลื่อนสิ่งแวดล้อมที่ดีให้กับผู้พิการได้โดยไม่ต้องผ่านคนใดคนหนึ่ง แต่ทุกคนร่วมกันขับเคลื่อนได้.







อ่านข่าวที่เกี่ยงข้อง :


ภาคีเครือข่ายควบคุมยาสูบ คุ้มครองสุขภาพผู้ไม่สูบบุหรี่ในอาคารชุด
ภาคีเครือข่ายควบคุมยาสูบ คุ้มครองสุขภาพผู้ไม่สูบบุหรี่ในอาคารชุด

สสส. ชวนโหลด “คู่มือวัคซีนสู้โควิด ฉบับประชาชน” เตรียมพร้อมก่อนฉีดวัคซีน
สสส. ชวนโหลด “คู่มือวัคซีนสู้โควิด ฉบับประชาชน” เตรียมพร้อมก่อนฉีดวัคซีน

สสส. หนุนภาคีสร้างสุขภาคใต้ เสริมแกร่งให้ชุมชน ยกระดับสุขภาวะคนใต้
สสส. หนุนภาคีสร้างสุขภาคใต้ เสริมแกร่งให้ชุมชน ยกระดับสุขภาวะคนใต้

สสส. ร่วมฝ่าวิกฤตโควิด-19 จัดทำ “คู่มือการแยกกักตัวที่บ้าน (Home Isolation)”
สสส. ร่วมฝ่าวิกฤตโควิด-19 จัดทำ “คู่มือการแยกกักตัวที่บ้าน (Home Isolation)”

สสส. ดึงกูรูภาคีเครือข่าย อบรม “จัดตั้งศูนย์แยกกักตัวในชุมชน” ให้แกนนำชุมชน 30 แห่ง
สสส. ดึงกูรูภาคีเครือข่าย อบรม “จัดตั้งศูนย์แยกกักตัวในชุมชน” ให้แกนนำชุมชน 30 แห่ง

สสส. จับมือ สพฐ. และ TPAK หาแนวทางส่งเสริมสุขภาพเด็กช่วงเรียนออนไลน์
สสส. จับมือ สพฐ. และ TPAK หาแนวทางส่งเสริมสุขภาพเด็กช่วงเรียนออนไลน์

องค์การอนามัยโลก ประกาศประเด็นรณรงค์วันงดสูบบุรี่โลก ปี 2565 “ยาสูบ:ภัยคุกคามต่อสิ่งแวดล้อม”
องค์การอนามัยโลก ประกาศประเด็นรณรงค์วันงดสูบบุรี่โลก ปี 2565 “ยาสูบ:ภัยคุกคามต่อสิ่งแวดล้อม”

สสส.นำร่อง 5 จว.ขับเคลื่อน“คนสร้างสุขภาคใต้” ฟื้นวิกฤติโควิด-19
สสส.นำร่อง 5 จว.ขับเคลื่อน“คนสร้างสุขภาคใต้” ฟื้นวิกฤติโควิด-19

งดเหล้าเข้าพรรษา “ซูเปอร์แม่-พ่อ พอแล้วเหล้าเบียร์” ลด ละ เลิก เพื่อครอบครัว
งดเหล้าเข้าพรรษา “ซูเปอร์แม่-พ่อ พอแล้วเหล้าเบียร์” ลด ละ เลิก เพื่อครอบครัว

สสส.แนะ “รัก” แบบ Safe  คือรักแบบไหนกัน
สสส.แนะ “รัก” แบบ Safe คือรักแบบไหนกัน

“สูงวัย” เตรียมพร้อมก่อนเกษียณ เปลี่ยน 60 ปี ให้เป็นแค่ตัวเลข
“สูงวัย” เตรียมพร้อมก่อนเกษียณ เปลี่ยน 60 ปี ให้เป็นแค่ตัวเลข

“สำนัก 7” สสส. มุ่งสร้างนำซ่อม “ปรับพฤติกรรมชีวิต”
“สำนัก 7” สสส. มุ่งสร้างนำซ่อม “ปรับพฤติกรรมชีวิต”

สสส.ชี้ บุหรี่ไฟฟ้ามีสารพิษ เสพติด อันตราย!
สสส.ชี้ บุหรี่ไฟฟ้ามีสารพิษ เสพติด อันตราย!

สสส.เชิดชูเกียรติสถานศึกษาต้นแบบ “ครูดีไม่มีอบายมุข” จ.นครศรีฯ
สสส.เชิดชูเกียรติสถานศึกษาต้นแบบ “ครูดีไม่มีอบายมุข” จ.นครศรีฯ

เครือข่ายวิชาชีพทันตแพทย์ต้านภัยยาสูบ กระตุ้นเตือนสังคมรู้เท่าทันอันตรายของบุหรี่ไฟฟ้า
เครือข่ายวิชาชีพทันตแพทย์ต้านภัยยาสูบ กระตุ้นเตือนสังคมรู้เท่าทันอันตรายของบุหรี่ไฟฟ้า

สสส.ผนึกกำลัง สช. สานพลังภาคีเครือข่ายทุกภาคส่วน จัด “สร้างสุขภาคใต้” ครั้งที่ 13
สสส.ผนึกกำลัง สช. สานพลังภาคีเครือข่ายทุกภาคส่วน จัด “สร้างสุขภาคใต้” ครั้งที่ 13

สสส. สานพลังภาคีเครือข่าย ขับเคลื่อนพัฒนาสุขภาวะ ตั้งเป้าภาคใต้อนาคตแห่งความยั่งยืน
สสส. สานพลังภาคีเครือข่าย ขับเคลื่อนพัฒนาสุขภาวะ ตั้งเป้าภาคใต้อนาคตแห่งความยั่งยืน

สสส. สานพลังสร้างสภาพแวดล้อมที่เป็นมิตรต่อครอบครัว
สสส. สานพลังสร้างสภาพแวดล้อมที่เป็นมิตรต่อครอบครัว

สสส.สานพลังสร้างความยั่งยืนทางสุขภาพจิต ชวนคนไทยออกกำลังใจ
สสส.สานพลังสร้างความยั่งยืนทางสุขภาพจิต ชวนคนไทยออกกำลังใจ

สสส.ถอดบทเรียน 4 ประเทศ สู้ความท้าทายงาน "สร้างเสริมสุขภาพ" ในทศวรรษหน้า
สสส.ถอดบทเรียน 4 ประเทศ สู้ความท้าทายงาน "สร้างเสริมสุขภาพ" ในทศวรรษหน้า

เพราะเด็กสำคัญ จึงไม่แปลกหากเราจะ “เลี้ยงเด็กหนึ่งคนใช้คนทั้งหมู่บ้าน”
เพราะเด็กสำคัญ จึงไม่แปลกหากเราจะ “เลี้ยงเด็กหนึ่งคนใช้คนทั้งหมู่บ้าน”

สสส. สานพลังภาคี-ผู้ใหญ่ใจดี เปิดพื้นที่สร้างสรรค์ต้อนรับปิดเทอม 2567
สสส. สานพลังภาคี-ผู้ใหญ่ใจดี เปิดพื้นที่สร้างสรรค์ต้อนรับปิดเทอม 2567